նորություններ | Իրադարձություններ | Քաղաքականություն

«Երկակի ստանդարտների քաղաքականություն»կամ ինչո՞ւ է ԵԽԽՎ-ն խաղից դուրս

ԵԽԽՎ գարնանային նստաշրջանում հայկական պատվիրակության «ջանքերի» շնորհիվ Վեհաժողովի օրակարգում ընդգրկվեց «ռազմագերիների հարցը», որն այսօր խոչընդոտ է դարձել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների մեջ:  Այս հարցի ընդգրկումը և դրա հետագա քննարկումը բավականին երկիմաստ էին ընկալում պատվիրակները. Հարցի քննարկմանը կողմ քվեարկեց 93 պատվիրակ, դեմ՝ 21-ը դեմ, իսկ 18-ը՝ ձեռնպահ:

Թերևս ամենակարևոր և միևնույն ժամանակ անսպասելի որոշումը տարածաշրջանի երկրներինն էր, այդ թվում `Ռուսաստանինը, այն է՝ դեմ քվեարկել այս հարցը հետագա քննարկման դնելուն: Սա իր հերթին դժգոհության լուրջ ալիք բարձրացրեց հայ հասարակության շրջանում:

Ինչո՞վ է պայմանավորված Ռուսաստանի այս դիրքորոշումը, և ինչու՞ է այդ երկիրը դեմ քվեարկել:

Եվրախորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովն այսօր ավելի շատ կարծես քայքայված Կոլիզեում է ՝ պատված պատմական շղարշով: Մենք ականատես ենք լինում եվրոպական շատ կազմակերպությունների, այդ թվում ՝ Եվրոպայի խորհրդի քաղաքական անկմանը, մայրամուտին, կառույցներ, որոնք, տարբեր պատճառներով, չկարողացան ստանձել իրենց վրա դրված պատասխանատվության ողջ բեռը, և որը նրանք խոստացան կատարել:

Պատմականորեն ծառայելով որպես եվրոպական երկրների միջխորհրդարանական համագործակցության հարթակ, հաշվի առնելով արդի հասարակության և միջազգային հանրության հիմնախնդիրներին վերաբերող արդիական և հեռանկարային հարցերը, պայքարելով անօրինականության և անարդարության դեմ, Վեհաժողովը հաճախ էր վերագրվում տարբեր տեսակի ֆինանսա-քաղաքական մեքենայություններին մասնակցությունը, այդ թվում`Ադրբեջանին, Հայաստանին և Ռուսաստանին վերաբերող:

Մեղադրելով հիմնականում Ռուսաստանին և հետխորհրդային շատ երկրներին «երկակի ստանդարտների» քաղաքականության մեջ, Վեհաժողովն ինքը շատ հաճախ դիմում էր այդպիսի քայլերի: Աչք փակելով եվրոպական երկրներում տիրող անարդարության և անօրինությունների վրա, ուշադրություն չդարձնելով Փարիզի և Լոնդոնի ցուցարարների նկատմամբ բռնի գործողություններին, միաժամանակ ակտիվորեն միջամտում էր այլ երկրների գործողություններին:

Այդպես, օրինակ ՝ պահանջելով, որ Հայաստանը կատարի ԵԽԽՎ բանաձևերը, ներառյալ 2005 թ. 1416 բանաձևը, մատնանշելով, որ «Ադրբեջանի տարածքի մի զգալի մասը դեռ օկուպացված է հայկական ուժերի կողմից» և կոչ անելով կողմերին «կատարել իրենց պարտավորությունները և զերծ մնալ միմյանց դեմ զինված ուժեր կիրառելուց, ինչպես նաև զինված ուժերը դուրս բերել գրավյալ բոլոր տարածքներից»: Այսինքն, ԵԽԽՎ-ն 20 տարի շարունակ, կազմակերպությանը Հայաստանի անդամակցության պահից ի վեր, ակտիվորեն պահանջում էր նրանից «ապաօկուպացնել»Ղարաբաղը:

Կամ միջամտելով Հայաստանում 2008-ի մարտի իրադարձություններին` պահանջելով կատարել եվրոպական չափանիշներին համապատասխան«ժողովներ, հանրահավաքներ, զանգվածային միջոցառումներ, երթեր և ցույցեր անցկացնելու մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին 1609 և 1620 բանաձևերը: ԵԽԽՎ-ի կողմից այս գործողությունները ուղղակի փորձ են միջամտել Հայաստանի Հանրապետության ներքին ինքնիշխան գործերին, քանի որ անդամագրվելով այս կազմակերպությանը `Հայաստանը պարտավորություն չի ստանձնել կատարել այդ կառույցի բոլոր պահանջները, մասնավորապես` ոչ մի փաստաթուղթ չի նշվում, որ Եվրոպական Խորհուրդն իրավունք ունի խառնվել Հայաստանի ներքին գործերին:

Կովկասագիտության գիտական ​​ընկերության նախագահ, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Համաշխարհային տնտեսության և միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտի փորձագետ Ալեքսանդր Կռիլովը «Ջեյրան Մեդիա» մամուլի ակումբին տված հարցազրույցում նշել է, որ Եվրոպան սկսել է անհանգստություն ցուցաբերել միայն պատերազմից հետո, նրա գործողությունները չեն նպաստում իրավիճակի կայունացմանը: Եռակողմ ձևաչափը թույլ տվեց դադարեցնել պատերազմը, և գերիներին անհրաժեշտ է ազատել առանց կողմնակի օգնության և ավելորդ աղմուկի: «Մեկ այլ տարբերակ է՝ սրել իրավիճակը և գործը հասցնել նոր պատերազմի, իսկ այդպիսի ցանկություն ունեն շատերը», – ասել է փորձագետը:

Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանին, ապա ԵԽ-ն և ընդհանուր առմամբ ԵՄ երկրները հաճախ մատնանշում են, որ երկրում մարդու իրավունքները բացահայտորեն խախտվում և ոտնահարվում են, որ «եվրոպական ստանդարտները» չեն պահպանվում և չեն կատարվում: 5 տարի շարունակ ՝ 2014 թվականից ի վեր, Ռուսաստանը զրկված էր Վեհաժողովում քվեարկելու իրավունքից, ինչպես նաև զրկվեց ԵԽԽՎ դիտորդական առաքելություններին մասնակցելու հնարավորությունից, որը նրան հաջողվեց վերականգնել միայն 2019 թվականին:

Դրան գումարվում է այն փաստը, որ ԵԽԽՎ-ն հաճախ փորձում է կատարել այն գործառույթները, որոնք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին են վստահվել հակամարտության խաղաղ կարգավորման հարցում ՝ իրականում մատուցելով միայն «արջի ծառայություն» և դանդաղեցնելով այդ խմբի աշխատանքը:

Այս ամենը հրաշալի գիտակցելով ՝ Ռուսաստանը, լինելով միջնորդ ճգնաժամի խաղաղ կարգավորման հարցում, չի ցանկանում Ղարաբաղի ու ռազմագերիների խնդիրը տարածաշրջանային պայմանավորվածության սահմաններից տեղափոխել միջազգային քննարկման ձևաչափ, որտեղ այդ գործընթացը կարող է չհասնել պատշաճ լուծման, ինչը ուղենշային է վերջին 20 տարիների ընթացքում «Լեռնային Ղարաբաղի» կարգավիճակի և պատերազմի առնչությամբ:

Դմիտրի Աբազով

Similar Posts